– Dwukrotnie już, niestety, po tym suplemencie diety w skojarzeniu z lekami, wystąpiły ciężkie krwawienia – mówi dr hab.n.med. prof. Jarosław Woroń, specjalista farmakologii klinicznej. I przestrzega, że szkód zdrowotnych wynikających z interakcji leki-suplementy jest coraz więcej.

Kleszcze. Borelioza. KZM – kleszczowe zapalenie mózgu. To wartro wiedzieć. 11 ważnych pytań

Rozmawiamy z dr. hab.n.med. prof. Jarosławem Woroniem, specjalistą farmakologii klinicznej, kierującym Zakładem Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie

Witaminy też mogą szkodzić

FAKT: Czy pacjenci mają świadomość, że suplementy diety, zioła mogą wchodzić w reakcje z lekami? Na jakie powikłania narażamy się najczęściej?

Dr hab.n.med. prof. Jarosław Woroń: – Skala problemu – interakcji zioła-leki-suplementy – narasta. I to bardzo często, niestety, jest przyczyną nawet ciężkich powikłań, które wymagają hospitalizacji. Dlaczego? Dlatego że pacjenci uznają, że wszystko to, co jest dostępne bez recepty, a już w szczególności, jeśli jest to ziołowe, to jest bezpieczne. Oczywiście jest to bardzo bezpieczne, ale jeden warunek: gdy będzie prawidłowo stosowane. Często pokojarzenie zarówno różnych suplementów, jak i leków z suplementami, jak również tzw. preparatów medycyny alternatywnej, staje się bardzo istotnym problemem. Występują przede wszystkim takie powikłania jak krwawienia, nasilenie bólu, reakcje nadwrażliwości, nie tylko skórne, ale także wynikające bardzo często z uszkodzenia wątroby czy uszkodzenie nerek.

To, co stanowi dzisiaj kolejny problem, to suplementy, które podawane są w barach witaminowych. Tam także występują interakcje z lekami.

Jeżeli ktoś nie bierze leków, to wizyta w barze witaminowym może mu zaszkodzić?

– Czasem zdarza się tak, że są to produkty nie do końca znanego autoramentu. Niektóre, to produkty lecznicze, co do tego nie ma wątpliwości. Ale zawsze jest drugi problem: jakie są ku temu wskazania. Jeżeli nie ma wskazań do podania leku, to jest to wystarczające przeciwwskazanie. Brak wskazań jest przeciwwskazaniem.

Suplementy, czyli coś, co jest de facto żywnością może zupełnie zaburzyć właściwie działanie lekarstw.

– Nie tylko zaburzyć działanie lekarstw, ale przede wszystkim również spowodować, że będziemy mieli objawy niepożądane. Szczególnie uważać powinni pacjenci przyjmujący leki przeciwdepresyjne, pacjenci przyjmujący leki przeciwpłytkowe i przeciwzakrzepowe, powinni szczególnie uważać pacjenci, którzy przyjmują leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca, ponieważ mogą tutaj wystąpić powikłania, objawy niepożądane, których skutkiem może być również zgon.

Musimy pamiętać o tym, że suplementy nie leczą, nie ma co do tego wątpliwości, natomiast bardzo często niektóre ich połączenia są niezwykle niebezpieczne. To wynika z interakcji, ale również z tzw. patosuplementacji. Czyli tego, że pacjent bierze tony suplementów, nawet nie wie po co. Konsekwencja jest taka, że pojawiają się powikłania. Idzie później z tymi powikłaniami do lekarza, ale nie mówi o tym, że przyjmuje suplementy i zaczyna się gonienie królika, którego bardzo często nie można złapać, bo jest jeden podstawowy problem: nie wszystko wiadomo.

Jakie suplementy są pożądane w czasie wakacji?

– Latem pojawiają się reklamy suplementów stosowanych w celu poprawienia efektywności współżycia seksualnego. Do tego dochodzą leki ­o podobnym działaniu dostępne bez recepty. To jest duży problem. Kiedy jest tak gorąco, kiedy pacjent się poci, jest odwodniony, może to całkowicie zmienić efekt, powodując różnego rodzaju objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego, zaburzenia rytmu serca, niedokrwienie, omdlenia i wiele innych. Również trzeba bardzo uważać, jeśli pacjent przyjmuje środki odwadniające.

Na co powinniśmy zwracać uwagę?

– Kiedy cokolwiek się dzieje i masz jakieś objawy, to pierwsze, co zrób, to odstaw wszystkie suplementy diety. Nie wiemy, czy one właśnie nie powodują działań niepożądanych. Pamiętajmy, że w przypadku leków monitoruje się bezpieczeństwo terapii, jednak nie monitoruje się bezpieczeństwa suplementów.

Rozmawiała: Karina Konieczna

Tak skutecznie wykorzystasz czas przewidziany na wizytę. Jak przygotować się do rozmowy z lekarzem?

Niebezpieczne związki

Zioła pomagają zachować zdrowie, ale zioła to leki, które trzeba odpowiednio dawkować, i mogą zmieniać działanie leków syntetycznych.

Suplementy diety natomiast, to środki spożywcze (taki sam jak ser), których celem jest uzupełnienie normalnej diety. Mimo że mają postać tabletek, kapsułek czy też postacie płynne – nie są lekami, NIE LECZĄ, natomiast mogą powodować działania niepożądane i wchodzą w niebezpieczne reakcje z lekami.

Oto garść przykładów.

  • Dziurawiec może wchodzić w reakcje z ponad 50 lekami, może na przykład osłabić działanie środków zapobiegających udarom.
  • Żeń-szeń. Suplementy zawierające żeń-szeń mogą powodować wzrost ciśnienia krwi oraz pojawianie się obrzęków. Wyciągi z żeń-szenia mogą zmniejszać skuteczność leków stosowanych w nadciśnieniu tętniczym, odwadniających, a także przeciwcukrzycowych. Pacjentom chorującym na cukrzycę typu 2 bez konsultacji z lekarzem nie wolno stosować suplementów diety zawierających wyciągi z żeń-szenia, bo może on wywoływać hipoglikemię, czyli niebezpieczny dla chorujących na cukrzycę spadek poziomu cukru we krwi.
  • Głóg przyspiesza pracę serca.
  • Zawarta w korze wierzby salicyna może zwiększać siłę działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych i u osób szczególnie wrażliwych nieco podrażniać żołądek.
  • Miłorząb japoński w przypadku łączenia z lekami przeciwpłytkowymi czy przeciwzakrzepowymi może zwiększać ryzyko krwawień. Podobne interakcje powodują żeń-szeń, różeniec górski, wyciągi z czosnku. Nie powinni przyjmować miłorzębu pacjenci stosujący niesteroidowe leki przeciwzapalne. Preparaty zawierające miłorząb japoński zmieniają skuteczność omeprazolu, leku stosowanego w przypadku zgagi czy refluksu. Samo przyjmowanie suplementów z miłorzębem może nasilać ryzyko krwawień z nosa, przewodu pokarmowego, a także krwawień do ośrodkowego układu nerwowego (a więc mózgu).
  • Część leków, na przykład leki moczopędne, leki na nadciśnienie, mogą gorzej działać u pacjentów, którzy przyjmują żeń-szeń lub wyciągi z lukrecji, ponieważ może dojść do zatrzymania wody w organizmie.
  • Witamina C może wchodzić w reakcje z ponad 130 lekami – w zależności od zastosowanej dawki zakwasza mocz, co zmienia wydalanie wielu leków, to z kolei może zmniejszać ich skuteczność, a także zmieniać profil bezpieczeństwa. Od leków przeciwbólowych, takich jak morfina, oksykodon, poprzez antybiotyki, po leki stosowane w chemioterapii nowotworów. Jeżeli pacjent jest leczony z powodu choroby nowotworowej, swoje pomysły suplementacji czy stosowania leków dostępnych bez recepty musi zawsze uzgadniać z lekarzem prowadzącym. Nie należy także bez konsultacji z lekarzem korzystać z kroplówek witaminowych.
  • Suplementy zawierające wyciągi z ostropestu plamistego mogą wywoływać interakcje z ponad 50 powszechnie stosowanymi lekami. Stosowane na przykład z lekami obniżającymi poziom cholesterolu mogą zwiększać ryzyko wystąpienia bólów mięśniowych oraz uszkodzenia wątroby. Ostropestu nie należy łączyć także z paracetamolem i tramadolem. Ostropestu nie należy podawać w celu zapobiegania polekowym uszkodzeniom wątroby.
  • Jeżówka purpurowa. Wyciągi z jeżówki mogą nasilać toksyczność paracetamolu w odniesieniu do wątroby.
  • Witamina A zawarta w suplementach może się kumulować w organizmie, co może wywoływać działanie uszkadzające na wątrobę, a w przypadku kobiet ciężarnych – powodować uszkodzenia płodu.
  • Preparaty żelaza i magnezu zażywane z hormonami tarczycy zmniejszają aktywność preparatów hormonalnych. Jeżeli stosujemy sole magnezu, wybierajmy te organiczne, mają lepszą biodostępność.
  • Bez konsultacji z lekarzem nie mogą przyjmować suplementów diety pacjenci leczeni lekami przeciwdepresyjnymi, neuroleptykami czy lekami nasennymi. W wyniku interakcji suplementów z lekami psychotropowymi może dochodzić do zaburzeń psychicznych, zaburzeń rytmu serca, a nawet zgonu.
  • Ostrożność przy stosowaniu suplementów powinny zachować kobiety przyjmujące doustne hormonalne środki antykoncepcyjne. Suplementy zawierające wyciągi z żeń-szenia, zielonej herbaty czy dziurawca mogą zmniejszać skuteczność antykoncepcji.
  • Nie stosujmy bez powodu ashwagandhy, może powodować objawy niepożądane o różnym obrazie, w tym może być przyczyną dolegliwości bólowych, szczególnie u kobiet po menopauzie.
  • Pamiętajmy o możliwych interakcjach z suplementami, które mają za zadanie poprawiać jakość współżycia seksualnego, w skojarzeniu z lekami, także dostępnymi bez recepty mogą stawać się niebezpieczne.

– Suplementy diety chociaż nie są lekami, tylko są żywnością, mogą powodować różnego rodzaju powikłania, szczególnie u pacjentów, którzy chorują z powodu licznych chorób i jeżeli równocześnie zażywają leki. Suplementy zawierają substancje czynne, które mogą modyfikować wydalanie i wchłanianie leku, mogą powodować miejscowe interakcje w przewodzie pokarmowym, które spowodują, że lek będzie mniej skuteczny – tłumaczy dr hab.n.med. prof. Jarosław Woroń.

– Każdy pacjent przed rozpoczęciem przyjmowania czegokolwiek powinien zawsze skonsultować się z lekarzem czy farmaceutą lub dietetykiem, który powinien rozeznać potencjalną korzyść czy też potencjalne ryzyko, które z tego może wynikać – podkreśla specjalista farmakologii klinicznej.

Materiał ukazał się pierwotnie na stronie fakt.pl 29 lipca 2024 r.

- / Archiwum prywatne

Dr hab.n.med. prof. Jarosław Woroń, specjalista farmakologii klinicznej z Katedry Farmakologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie.

- / 123RF

Dziurawiec wchodzi w reakcje z ponad 50 lekami (!), np. osłabia działanie środków zapobiegających udarom, leków przeciwzakrzepowych czy przeciwdepresyjnych. Głóg przyspiesza pracę serca. Żeń-szeń może obniżać poziom cukru i zwiększać ryzyko krwawień w wyniku interakcji z lekami. Miłorząb nasila przeciwkrzepliwe i osłabiające funkcje płytek krwi działanie leków, a to może grozić krwotokiem. To tylko kilka przykładów. Uważaj, co zażywasz.

Disclaimer: The copyright of this article belongs to the original author. Reposting this article is solely for the purpose of information dissemination and does not constitute any investment advice. If there is any infringement, please contact us immediately. We will make corrections or deletions as necessary. Thank you.